Przed 1400 laty w wielkim mieście Majów kobieta została najwyższym władcą

30 października 2025, 10:07

Przed 1400 laty w mieście Majów Cobá rządziła królowa Ix Ch’ak Ch’een, poinformowali naukowcy z meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii. Imię władczyni z VI wieku udało się poznać dzięki odnalezieniu w ubiegłym roku i odczytaniu tzw. Kamienia Fundacyjnego. To pierwszy monument powiązany ze zbiornikiem wodnym w Cobá i jeden z największych takich zabytków w całej strefie archeologicznej Quintana Roo.



Po dekadach rozwiązano zagadkę różowych głazów na szczytach gór na Antarktydzie

24 października 2025, 14:48

Naukowcy od dekad zastanawiali się, skąd się wzięły różowe granitowe głazy porozrzucane na ciemnych wulkanicznych szczytach Hudson Mountains (Gór Hudsona) w Zachodniej Antarktyce. Badacze z British Antarctis Survey (BAS) datowali granit mierząc rozpad promieniotwórczy pierwiastków zamkniętych w mikroskopijnych kryształkach i stwierdzili, ze głazy powstały 175 milonów lat temu, w jurze. Jednak ich pochodzenie było do niedawna tajemnicą. Udało się ją rozwiązać dzięki badaniom lotniczym.


Przez Drogę Mleczną przemieszcza się wielka fala o tajemniczym pochodzeniu

22 października 2025, 15:23

Przez Drogę Mleczną przemieszcza się potężna fala o nieznanym pochodzeniu, wędrująca od jej centrum ku obrzeżom – informuje Europejska Agencja Kosmiczna. Fala, odkryta przez teleskop Gaia, porusza gwiazdami odległymi od nas o tysiące lat świetlnych, położonymi od 30 do 65 tysięcy lat świetlnych od centrum naszej galaktyki.


Badania pokazały, jak borowiec olbrzymi poluje na ptaki

10 października 2025, 09:05

Każdego roku miliony ptaków śpiewających migrują między zimowiskami a miejscami rozrodu. Wiele gatunków leci nocą, by uniknąć drapieżników. To jednak nie zapewnia im bezpieczeństwa. Na ptaki poluje największy europejski nietoperz borowiec olbrzymi (Nyctalus lasiopterus). Po kilkudziesięciu latach udało się rozwiązać zagadkę tych polowań, a naukowcy zobaczyli coś, co wprawiło ich w najwyższe zdumienie.


Po usunięciu masek pośmiertnych spojrzeliśmy w oczy dawnym mieszkańcom Kolumbii

7 października 2025, 09:56

W czasach prekolumbijskich góry Kordyliery Wschodniej na terenie dzisiejszej Kolumbii były domem dla wielu kultur. Jedna z nich wyróżniała się szczególnym traktowaniem zmarłych. Jej przedstawiciele wykonywali bardzo realistyczne maski pośmiertne, by zmumifikowane ciała wyglądały jak żywe. Opisy tych wyjątkowych masek zachowały się w przekazach historycznych z XVI wieku. Możemy z nich też poznać zwyczaje pogrzebowe, takie jak rozmowa ze zmarłą osobą i utrzymywanie jej aktywności społecznej przez kilka dni


Zmarła Jane Goodall, uczona, która pokazała nam właściwe miejsce w świecie zwierząt

2 października 2025, 11:59

Czternastego lipca 1960 roku Jane Goodall wysiadła z łodzi u wybrzeży Jeziora Tanganika w Tanzanii, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się Park Narodowy Gombe. Tego dnia 26-letnia była kelnerka i sekretarka rozpoczęła niezwykłą podróż, która zrewolucjonizowała naukę, nasze rozumienie zwierząt i własnego miejsca w świecie przyrody.


Roślina naśladuje ranną mrówkę, by przyciągnąć kleptopasożytnicze muchówki

29 września 2025, 09:59

Nauka odkrywa coraz więcej fascynujących tajemnic świata przyrody. Jedną z największych są interakcje pomiędzy roślinami a zwierzętami. Niedawno dowiedzieliśmy się, że rośliny słyszą zapylaczy i odpowiednio modyfikują swoje zachowanie, a następnie badacze poinformowali, że i owady reagują na dźwięki wydawane przez rośliny. Teraz Ko Mochizuki z Ogrodu Botanicznego Universytetu Tokijskiego odkrył pierwszy przypadek rośliny, która wydziela zapach naśladujący... ranną mrówkę, by przyciągnąć zapylacze.


Iskierka nadziej dla lwów w NCAR. Niezwykły projekt ekologiczny zaczyna przynosić efekty

2 września 2025, 10:10

Ludzie od tysiącleci zabijają duże drapieżniki. Wytępiliśmy wiele gatunków, przetrwanie innych jest zagrożone. Jednym z takich gatunków są lwy w północno-wschodnich regionach Republiki Środkowoafrykańskiej (NCAR). Od lat znajdują się na krawędzi zagłady. Od 2019 roku Wildlife Conservation Society (WCS) prowadzi monitoring lwów w tym regionie Afryki. Dotychczas rejestrowano tam wyłącznie obecność samców, co budziło obawy, że żadna z samic nie przeżyła, zatem populacji nie uda się uratować. Właśnie jednak pojawiła się iskierka nadziei.


Dziecko z Izraela może być najstarszą znaną hybrydą H. sapiens i neandertalczyka

22 sierpnia 2025, 11:40

W 1931 roku w grocie Magharat as-Suchul w masywie Góry Karmel w dzisiejszym Izraelu znaleziono pierwszy szkielet rodzaju Homo. Należał on do dziecka w wieku 3–5, które zmarło przed około 140 000 lat i zostało pochowane. Początkowo naukowcy nie mogli dojść do zgody, czy szkielet należał do dziecka H. sapiens, H. neanderthalensis czy też do hybrydy obu gatunków człowieka. Obecnie przyjmuje się, że to anatomicznie współczesny człowiek.


Przełomowe odkrycie w Górach Świętokrzyskich. Najstarsze ślady kręgowców na lądzie

19 sierpnia 2025, 10:19

Naukowcy z Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego i Uniwersytetu Jagiellońskiego dokonali przełomowego odkrycia, zmieniającego pogląd nauki na ewolucję kręgowców lądowych. W Górach Świętokrzyskich znaleźli najstarsze ślady poruszania się kręgowców na lądzie. Ślady pochodzą sprzed ponad 400 milionów lat i dowodzą, że pierwszymi kręgowcami, które próbowały wyjść na ląd, były ryby dwudyszne.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy